امروزه بسته بندی مواد غذایی یک جنبه جدایی ناپذیر از صنایع غذایی مدرن به شمار می‌رود که نقشی اساسی در تضمین ذخیره سازی، حمل و نقل و ارائه بهتر محصولات مختلف غذایی ایفا می‌کند. بسته بندی مواد غذایی به عنوان پل ارتباطی بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان عمل می‌کند و کیفیت محصولات تولیدی را حفظ می‌کند و در عین حال راهی برای انتقال اطلاعات ضروری تولیدکننده به مشتری محسوب میشود. در این مقاله ما در پاسخ به سؤال هدف از بسته بندی مواد غذایی چیست؟ به دنیای بسته بندی‌ها می‌رویم و اهمیت و هدف استفاده از بسته بندی‌ها را بررسی می‌کنیم و به این نکته می‌پردازیم که آیا بسته بندی مواد غذایی معایبی نیز در پی دارند؟
به طور کلی در پاسخ به سؤال هدف از بسته بندی مواد غذایی چیست؟ باید بگوییم که اهمیت بسته بندی مواد غذایی را نمی‌توان نادیده گرفت. صنایع غذایی با استفاده از بسته بندی مواد چندین هدف مهم را در نظر می‌گیرند که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.در ادامه خواهید دید که بسته بندی مواد غذایی باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟
بهترین روش بسته بندی مواد غذایی به عنوان یک سپر محافظ عمل می‌کنند و از محصولات در برابر آسیب فیزیکی، آلودگی، فاسد شدن و قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی مانند هوا، رطوبت و نور محافظت می‌کنند. نمونه بارز این مورد هم بسته بندی مواد غذایی با نیتروژن است. پیشنهاد میشود مطلب«بسته بندی مواد غذایی با استفاده از فناوری نانو»را مطالعه کنید.)
با ایجاد یک محیط کنترل شده و محفوظ اطراف غذا که توسط بسته بندی مواد غذایی ایجاد میشود، ماندگاری محصولات غذایی افزایش یافته و تازگی، طعم و ارزش غذایی آن‌ها حفظ میشود.
بسته بندی مواد غذایی امکان درج اطلاعات ضروری مواد غذایی مانند ارزش‌های تغذیه‌ای، ترکیبات تشکیل دهنده، هشدارهای آلرژی‌زا، دستورالعمل‌های آماده سازی و تاریخ انقضا را برای تولیدکننده فراهم می‌کنند. این اطلاعات به مصرف‌کنندگان اجازه می‌دهد تا انتخاب‌های آگاهانه‌تری داشته باشند و مواد غذایی را بر اساس نیازها و شرایط خود انتخاب کنند.
بسته بندی مواد غذایی با ایجاد گزینه‌هایی مانند قابلیت بسته شدن مجدد بعد از یک بار مصرف، حمل آسان و نگهداری راحت‌تر، باعث می‌شوند تا فرایند مصرف مواد غذایی برای مصرف‌کنندگان تسهیل شود.
طراحی‌های بسته بندی و عناصر مرتبط با نام تجاری که روی بسته بندی مواد غذایی چاپ میشود، امکان معرفی تولیدکنندگان را به مشتریانشان ایجاد می‌کند. همچنین خلاقیت در نحوه بسته بندی‌ها و روش های جدید بسته بندی مواد غذایی می‌تواند جذابیت بصری ایجاد کند و محیطی رقابتی را در بین تولیدکنندگان مواد غذایی فراهم آورد که به رشد کسب و کارها در این زمینه کمک می‌کند. همچنین متمایز بودن برخی بسته بندی‌ها باعث میشود تا شرکت تولیدکننده بتواند اهداف بازاریابی خود را از طریق آن پیش ببرد و مشتری را به خرید بیشتر ترغیب کند.
همان طور که اشاره کردیم، بسته بندی مواد غذایی نقشی ضروری در صنایع غذایی مدرن ایفا می‌کند و ایمنی، راحتی در ارائه محصولات مختلف را تضمین می‌کند. اما در کنار تمامی این مزایای قابل توجه، معایب بسته بندی مواد غذایی چیست؟
بسته بندی مواد غذایی به طرز چشمگیری به افزایش زباله‌های پلاستیکی و آلودگی محیط زیست کمک می‌کند و چالش‌های زیست محیطی قابل توجهی را ایجاد می‌کند. پلاستیک‌های یکبار مصرف به ویژه نگرانی‌هایی را درباره تأثیر طولانی مدت آن‌ها بر اکوسیستم‌ها ایجاد کرده‌اند. (پیشنهاد میشود مطالب«بسته بندی سبز مواد غذایی»، «چرا از حلبی برای بسته بندی مواد غذایی استفاده میشود»را مطالعه کنید.)
تولید مواد بسته بندی به منابعی مانند آب، انرژی و مواد اولیه نیاز دارد. استفاده بیش از حد از منابع تجدید ناپذیر می تواند محیط زیست را تحت فشار قرار دهد و به انتشار کربن کمک کند.
زباله‌های بسته بندی به دلیل اینکه اکثرا غیر قابل تجزیه هستند به بحران جهانی زباله می‌افزایند. عدم مدیریت تولید زباله در صنایع غذایی و شیوه‌های دفع نامناسب می‌تواند به اکوسیستم‌ها و سلامت انسان و دیگر جانوران آسیب برساند.
طرح‌ها و مواد پیچیده بسته بندی می‌تواند هزینه‌های تولید را برای تولید کنندگان افزایش دهد. افزایش هزینه‌های تولید باعث افزایش هزینه مواد غذایی شده و این مشکل به صورت مستقیم گریبان‌گیر مصرف‌کنندگان خواهد شد. علاوه بر این اجرای طرح‌های مدیریت زباله‌های ناشی از بسته بندی و تلاش برای بازیافت آن‌ها، چالش‌های اقتصادی و هزینه‌های اجتماعی را افزایش می‌دهد.
تعیین بهترین روش بسته بندی مواد غذایی به عوامل مختلفی از جمله نوع خاص غذا، زمان ماندگاری آن، ملاحظات زیست محیطی و ترجیحات مصرف کننده بستگی دارد. هیچ پاسخ مشخصی برای تمامی موارد وجود ندارد زیرا هر روش مزایای خاص خود را دارد. به عنوان مثال، بسته بندی پلاستیکی تطبیق پذیری و دوام را فراهم می‌کند، در حالی که بسته بندی شیشه‌ای محافظت در برابر رطوبت را ارائه می‌دهد. بسته بندی‌های مبتنی بر کاغذ اغلب به دلیل قابلیت بازیافتشان انتخاب می‌شوند و بسته بندی فلزی طراوت محصولات کنسرو شده را حفظ می‌کند. در نهایت، بهترین روش آن است که تعادلی بین عملکرد، پایداری و راحتی مصرف‌کننده ایجاد کند و در عین حال نیازهای منحصربه‌فرد محصول غذایی موجود را برآورده کند.
از جمله اقداماتی که می‌توان برای به حداقل رساندن تأثیر منفی بسته بندی مواد غذایی انجام داد عبارتند از:
· استفاده از مواد بسته بندی سازگار با محیط زیست مانند پلاستیک‌های زیست تخریب پذیر، مواد قابل کمپوست به کاهش آسیب‌های زیست محیطی کمک می‌کند.
· اجرای طرح‌های بسته بندی مینیمالیستی با اندازه مناسب برای مطابقت با نیازهای محصول می‌تواند ضایعات و مواد اضافی را کاهش دهد.
· تشویق مصرف‌کنندگان به دورریزی مسئولانه و سرمایه گذاری در زیر ساخت‌های بازیافت، باعث میشود تا زباله‌های قابل بازیافت ناشی از بسته بندی‌ها به چرخه بازیافت وارد شده و قابلیت استفاده مجدد پیدا کند.
همان طور که در پاسخ به سؤال هدف از بسته بندی مواد غذایی چیست؟ اشاره کردیم، بسته بندی مواد غذایی ترکیبی پیچیده از علم، طراحی و عملکرد را در بر می‌گیرند. می‌توان گفت بسته بندی مواد غذایی نیازهای چند وجهی تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان از حفظ تازگی غذا گرفته تا انتقال اطلاعات ضروری و بازاریابی برند را برطرف می‌کند.
اشتراک گذاری در