طراحی استراکچر جعبه مقوایی

بسته بندی غذایی بسته بندی محصول طراحی بسته بندی

مقدمه ای بر طراحی ساختار بسته بندی کاغذ

طراحی استراکچر جعبه مقوایی تلفیقی از هنر و مهندسی است. استفاده از تا، نیم‌تیغ و برش برای طراحی استراکچر و تولید انواع جعبه، پلیت، کارتن، پاکت، هولدر، هاردباکس و … استفاده می‌شود.

طراحی سازه‌ی بسته بندی تأثیر مستقیم بر استحکام و پایداری آن دارد. این موضوع بر تجربه مصرف کننده از محصول نیز تأثیر گذار است. از این لحاظ طرح ساختار بسته بندی کاغذی نه تنها نمی‌تواند از محصولات جدا شود، بلکه باید ارتباط معناداری با کالا داشته باشد. در مجموع در نظر گرفتن تمام قابلیت‌ها و شناخت محدودیت‌های مواد اولیه جعبه مقوایی یک بسته بندی زیبا و کارآمد را شکل می‌دهد.

وظایف طراحی مهندسی در روند تولید را می‌توان به دو بخش طراحی ساختار و چیدمان قالب تقسیم کرد. برای ایده‌پردازی و طراحی استراکچر جعبه مقوایی باید فاکتورهایی را در نظر گرفت که در ادامه به شرح آنها می‌پزداریم:

1. حفاظت از محصول: مراقبت از محصول با هر ابعاد و ساختار در برابر ضربه‌ها و خطرهای احتمالی که موجب آسیب دیدن حتی قسمت کوچکی از محصول می‌شود از وظایف یک بسته بندی خوب است.

---

2. سهولت استفاده از بسته بندی: در طراحی استراکچر علاوه بر طراحی زیبا و ساختار مناسب، باید سهولت استفاده از بسته بندی و باز و بسته شدن راحت آن توسط کاربر نیر در نظر گرفته شود.

---

3. نوآوری در بسته بندی: خلاقیت و نوآوری در هر رشته‌ی هنری نیاز است. بخش وسیعی از فرآیند طراحی استراکچر جعبه مقوایی که تلفیق راه‌گشای هنر و مهندسی است، مربوط به ایده‌پردازی‌های هنرمندانه و نو می‌باشد. نوآوری و خلاقیت بیشتر با بخش هنری این رشته مرتبط است و بستگی به خلاقیت طراح دارد.

---

4. حمایت از محیط زیست: محافظت از زمین جزء مسؤلیت اجتماعی انسان‌ها است. هر فرد به سهم خود در حفاظت از محیط زیست نقش دارد و چه خوب آنکه بتواند با کمک علم و هنر از این میراث نگهداری کرده و آن را به نسل بعد منتقل کند.  رشته طراحی صنعتی به خصوص طراحی استراکچر بسته بندی مقوایی نیاز به دقت و احساس مسئولیت بیشتری دارد. چرا که باستفاده از فقط چند میلیمتر مقوای کمتر، می‌تواند در تیراژ زیاد موجب صرفه‌جویی چشمگیر در مصرف مقوا شود.

---

در ادامه‌ی مقاله به بررسی مفصل هرکدام از خصوصیات بالا در طراحی مهندسی استراکچر می‌پردازیم.

1. خصوصیت محافظتی ساختار بسته بندی:

خصوصیت ذاتی بسته بندی محافظت است. به طور عمده این محافظت در دو جنبه بروز پیدا می‌کند. یکی محافظت از کالا و محصول در برابر آسیب بیرونی، دیگری محافظت از مصرف‌کنندگان در برابر صدمه وارده‌ی احتمالی در محصولاتی که استفاده از آنها آداب خاصی دارد.

بسته بندی کالا از بسته بندی تخم مرغ گرفته تا بسته بندی ماشین‌آلات و محصولات صنعتی، مسئول محافظت بهتر از کالا است. نوع مقوا بر اساس ابعاد، وزن، موارد استفاده‌ از محصول، دسته‌بندی محصول و تعداد دفعات استفاده از جعبه، انتخاب می‌شود. شناخت محصول و انتخاب مواد اولیه اعم از کاغذ، ورق و مقوا قدم اول برای طراحی استراکچر جعبه است.

برای مثال برای محصولی با ابعاد بزرگ و وزن سنگین از ورق کارتن استفاده می‌شود و هرچه وزن محصول بیشتر باشد از ورق سنگین‌تر و استراکچر پیچیده‌تری استفاده می‌شود. در تولید کارتن در دوبل لوازم یدکی، استراکچری طراحی شده است که بدون استفاده از چسب، با دوبل کردن مقوا به کمک نیم‌تیغ و تا به راحتی وزن محصول را تحمل کند.

2. خصوصیت سهولت استفاده بسته بندی:

تا به حال برای باز کردن بسته بندی محصولی به مشکل برخوردید؟ راه‌حل شما برای رسیدن بدون دردسر به محصول داخل جعبه چه بوده است؟ شاید از نظر تولیدکننده، باز و بستaه کردن آسان جعبه اهمیت چندانی نداشته باشد. اما تجربه‌ی ثبت شده در ذهن مشتری از بسته بندی، که جزو خدمات محصول فروخته شده به حساب می‌آید مهم است.

میزان رضایت مشتری از بسته بندی رابطه‌ی مستقیم با میزان فروش در طولانی مدت دارد. هرچه بسته بندی محصول خدمات غیرمستقیم بیشتری همچون، انبارداری آسان، سهولت در حمل و نقل و استفاده، استراکچر ساده و در عین حال کارا عرضه کند، خاطره‌ی شیرین و ماندگارتری در ذهن مخاطب ثبت می‌شود. تعداد دفعات استفاده از جعبه، از عوامل مهم در انتخاب مواد اولیه و طراحی استراکچر بسته بندی مقوایی است. هرچه تعداد دفعات استفاده بیشتر باشد، گراماژ مقوا بالاتر، استراکچر ساده‌تر و به صورت کلی استحکام جعبه بیشتر است.

برای مثال، در طراحی استراکچر بسته بندی رستوران و بسته بندی فست فود مکان استفاده از محصول نیز باید در نظر گرفته شود. استراکچر محصولاتی که داخل سالن سرو می‌شوند متناسب با مکان سرو محصول، بدون درب هستند. زیرا فاصله‌ی بین سرو و استفاده غذا کوتاه و زمان آن نیز کم است. اما برای جعبه غذای بیرون بر استراکچری متناسب با سرو راحت از غذا در بیرون از سالن طراحی می‌شود.

استراکچر سفره‌ای و جعبه‌های پرفراژدار مانند جعبه غذای بیرون بر پرفراژدار نمونه‌ای خوب برای خصوصیت سهولت استفاده از بسته بندی است که توسط شرکت بسته بندی پویا فراز خلاق برای رستوران‌ها و فست فودهای خوشنامی تولید شده است.

جعبه ساندویچ سفره‌ای

3. نوآوری در طراحی استراکچر جعبه مقوایی:

به کارگیری خلاقیت در کنار سایر خصوصیات یک بسته بندی خوب، کلید موفقیت تضمینی فروش کالا است. استراکچر نوآورانه در بسته بندی مقوایی از عوامل جذب مشتری در نگاه اول است. هرچه مخاطب بیشتر درگیر جعبه شود، احتمال خرید آن محصول بیشتر است. طراحی بسته بندی به عنوان هنری شناخته شده در نگاه بین‌المللی به کمک صنعت چاپ و بسته بندی آمد و دنیای این صنعت قدیمی را متحول کرد. برای فهم بهتر سیر صعودی اهمیت طراحی ساختار بسته بندی نگاهی به تاریخچه‌ی جعبه پیتزا مقوایی در ایران می‌اندازیم.

اواخر دهه 40 پیتزا فروشی با نام پنتری در خیابان قائم‌مقام تهران شروع به کار کرد. تفاوت پیتزا پنتری با سایر رقبا در آن روزها، جعبه‌ پیتزا بود. اولین جعبه پیتزا در ایران استراکچر ساده‌ای داشت و با نام جعبه پیتزا دوتکه مقوایی شناخته می‌شود. بسته بندی پیتزا مقوایی همان بسته بندی کیک و شیرینی در گذشته بود با ابعاد متفاوت. در این استراکچر گوشه‌های درب و زیره با منگنه بهم متصل می‌شوند. چندین سال بعد با الهام از جعبه ساعت دیواری تولید شده در اروپا، جعبه پیتزا ای فلوت در شرکت پویا فراز خلاق تولید شد.

با تقویت روحیه‌ی نوآورانه و خلاق در تیم شرکت، واحد طراحی مهندسی تقویت شد و استراکچرهای متفاوتی برای بسته بندی پیتزا طراحی شد.

مسابقات زیادی به صورت سالانه و دو سالانه در ایران و سایر کشورها برای انتخاب برترین طراحی استراکچر بسته بندی برگزار می‌شود. و این نشان از رونق روزافزون این هنر می‌باشد.

4. حمایت از محیط زیست:

در این روزها با افزایش تولید بسته بندی مقوایی بیشتر شده است. صنعت بسته بندی دست یاری به سمت علم مهندسی دراز کرده است. حاصل همکاری مهارت و علم، جلوگیری از خطر هدر رفت محیط زیست و منابع طبیعی یعنی درختان است. از مهم‌ترین وظایف طراحان استراکچر چیدمان جعبه در یک شیت چاپی است. مهندسی چیدمان باعث جلوگیری از اسراف مقوا و کمتر شدن ضایعات دور ریز می‌شود.